Er was veel gedoe op de school, het oordeel van de inspectie was slecht en een aantal mensen stond op het punt om te vertrekken. Ze vroegen ons in kaart te brengen wat er precies aan de hand was en om advies voor vervolgstappen. We kozen voor een open aanpak, zo een waar nog van alles uit kon komen. Iedereen die wilde, hebben we geïnterviewd. Tientallen medewerkers deden mee en ook leerlingen meldden zich. Hoe gaat het, wat is er aan de hand? Die open insteek leverde bijzondere en fascinerende gesprekken op. We vroegen door, duwden soms terug en hielpen mensen om een stapje uit de brij te zetten.
Zo kregen we veel informatie, vanuit verschillende perspectieven. En op inhoud over de volle breedte: koers, focus, structuur, cultuur, context, samenwerking, alles kwam voorbij. Ondertussen werden mensen gehoord, serieus genomen. Dat was al eerste winst!
We lagen er soms wakker van. Tot in onze tenen voelden we hun wil en de kramp waar ze in zaten. En onze wens om hen te helpen eruit te breken.
Een gemêleerde werkelijkheid én lichtpuntjes
Vervolgens zijn we op al die informatie gaan kauwen. We zoomden in, bleven zoeken naar de impact op de mens in deze situatie. Zoomden uit, om al die verschillende perspectieven en invalshoeken te kunnen overzien. Zo zagen we een groep mensen die allemaal heel graag wilden, die snakten naar een uitweg, naar lucht. We zagen eilandjesgedrag en wantrouwen. We zagen een verleden dat zwaar op schouders drukte. We zagen passie en bereidheid om naar zichzelf te kijken. We zagen een gemêleerde werkelijkheid én lichtpuntjes.
We lieten hun zien wat wij zagen. Lieten hen ook bij zichzelf te rade gaan, bijvoorbeeld met de escalatieladder en de sabotagelijn.
Zelf zaten we er ook met hart en ziel in. We lagen er soms wakker van. Tot in onze tenen voelden we hun wil en de kramp waar ze in zaten. En onze wens om hen te helpen eruit te breken. Daarbij vroegen we ons bij de bevindingen telkens af: rechtstreeks aanpakken of via een andere lijn? De problemen in de samenwerking bijvoorbeeld: gaan we het hier alleen over hebben of gaan we juist samen met een inhoudelijk thema aan de slag en pakken we daarmee werkenderwijs de samenwerking mee? Want dat niets op zich staat, het nooit zo simpel is en alles met alles is verweven, maakt het complex maar biedt ook hoop en handvatten.
Wat fijn dat dit nu een keer hardop gezegd is, dat we het erover kunnen hebben en oplossen.
Tot het eind konden en mochten we de open insteek vasthouden. Onze analyse en adviezen presenteerden we op een podium, aan de hele groep. Dat was voor hen én voor ons ontzettend spannend. Alles zo expliciet op tafel en op elke tafel op dezelfde manier. En toen zagen we de kracht van gedoe op tafel leggen en dat samen serieus onderzoeken. Deze situatie, waarin alles op slot leek te zitten, brak open. ‘Wat fijn dat dit nu een keer hardop gezegd is, dat we het erover kunnen hebben en oplossen.’ Ze gingen van gedoe en kramp naar lucht en richting.
Renate Kamp gaf dit traject vorm.
